Digitale transformatie is chefsache: 8 tips voor zorgbestuurders
“We moeten van doing digital naar being digital”, zegt Maarten van Rixtel bestuurder van Sensire in een tweegesprek met Leonique Niessen directeur-bestuurder van Nictiz. Zij praten over wat volgens hen nodig is om de digitale transformatie in de zorg te laten slagen. Niessen en Van Rixtel zijn het eens dat digital chefsache is. Op basis van het gesprek zijn acht tips te destilleren voor zorgbestuurders.
Het tweegesprek, dat Morgens heeft opgenomen, is gepubliceerd op Skipr.
Digitale transformatie is volgens de twee bestuurders een no-brainer. Van Niessen zegt: “Wat we overal digitaal kunnen doen, dat moet toch ook in de zorg kunnen?” Voor Van Rixtel, die voorheen als Actiz-bestuurder deelnam aan het Informatieberaad Zorg, is digitale transformatie in de zorg een logisch antwoord op drie feiten: de zorgvraag gaat stijgen, de arbeidsmarkt gaat dalen en de bekostiging knelt. “De digitale wereld geeft antwoorden om deze feiten anders te verbinden waardoor er meer mogelijkheden zijn voor de zorg.”
Tip 1: Zet digitale transformatie op de bestuursagenda
Elke bestuurder moet digitale transformatie op de agenda hebben staan, bepleit de Nictiz-bestuurder. “Het is absoluut onderdeel van je strategie en kwaliteit van zorg dus benader het ook zo.” Anders gaat de organisatie het niet redden, waarschuwt Van Rixtel. Het is onmogelijk om met minder mensen meer zorg te verlenen zonder digitale transformatie. “Digitaal is niet iets van de ICT-afdeling. Digitaal is strategie, is chefsache. Je moet bestuurlijk denken over digitalisering. Het gaat erom dat je het ziet als een strategie en niet alleen als infrastructuur met techniek en software. “
Tip 2: Van doing naar being digital
Duidelijk maken dat denken in de digitale wereld anders is dan digitale dingen doen. Van Rixtel: “Van doing digital naar being digital is de grootste uitdaging. Digitale zorg verlenen betekent dat het zorglandschap verandert, dat het gedrag van mensen verandert en dat mogelijkheden anders worden dan dat wat we nu hebben. Je hoeft patiënten geen zorgverleners te laten ontmoeten via organisaties. Dat kan gewoon digitaal. Dat inzicht zie ik nog niet heel groot in de zorg.”
Tip 3: Over eigen schaduw heen stappen
Bestuurders moeten toe naar meer samenwerking. Niessen: “Dat betekent dat zorgorganisatiebestuurders over hun eigen schaduw heen moeten stappen voor die digitale wereld die we in de zorg zo nodig hebben.” ”Daarvoor moeten bestuurders omdenken", vult Van Rixtel aan, "want niet de continuïteit van de organisatie staat centraal staan maar de continuïteit van de zorg. In de digitale wereld gaat het over organiseren en niet over organisaties.”
Tip 4: Accepteer regie
De roep om regie groeit. Niessen: “We moeten accepteren dat die regie er gaat komen. Dat betekent dat je binnen de kaders die daarin worden gesteld, bijvoorbeeld rondom de standaardisatie – wat gebruiken we dan - en open architectuur, dat we daar ook naar gaan leven. Accepteer dat er ergens regie wordt gevoerd over wat je wel en niet kan en vind binnen die kaders jouw opdracht. Het kan niet meer zo zijn dat we landelijke afspraken maken ook vanuit de brancheorganisaties en dat vervolgens de leden van die brancheorganisaties daar niet naar leven.”
Tip 5: Neem de tijd
Digitale transformatie in de zorg kost tijd. "Echt tijd", benadrukt Niessen. "Dat doe je niet in een paar korte slagen. De digitale zorgtransformatie is een grote opgave voor de zorg. Trek daar maar de komende jaren voor uit om de lijnen goed neer te zetten, zowel op financieel, kennis en change niveau. De tijd is nodig om op elkaars netvlies hetzelfde beeld te hebben en te bepalen welke stappen genomen moeten worden." Daarbij is het van belang zegt de Nictiz-bestuurder dat voorbeelden worden opgepakt die laten zien wat het – zoals ze dat bij Nictiz noemen – het Marsbeeld is.
Tip 6: Inspireer, faciliteer en faseer
De rol van bestuurder is inspireren over wat digitale transformatie kan en waarom het nodig is, zegt van Rixtel naar zijn rol bij Sensire kijkend. Daarbij moeten bestuurders ook faciliteren. Een voorbeeld is om ICT kosten als investeringen te zien, maar ook onzekerheid managen en een goede context bieden om mensen mee te nemen in die digitale transformatie. Betrek het onderwerp digitale transformatie in alle discussies, zegt hij. “Het denken over wat er in de digitale wereld gebeurt moet gemeengoed worden. Je kan wel vooruitlopen maar dan verlies je contact dus dat moet je faseren.”
Tip 7: Neem de keten mee
Een zwaluw in de lucht maakt nog geen zomer. Een digitaal getransformeerde organisatie is nog geen digitale transformatie van de zorg. Bestuurders die bezig gaan met digitale transformatie moeten daarom de keten meenemen, zoals de ziekenhuizen, de huisartsen, de collega’s in de sector. Van Rixtel zegt dat hij vanuit Sensire de afgelopen jaren veel energie heeft gestoken in het naar de regio brengen van wat landelijk is. “Daarom was ik ook blij dat ik in het Informatieberaad Zorg zat, want zo kon ik meenemen naar de regio wat er aan de landelijke tafel besproken werd. Ik kon naar de regio een faciliterende rol spelen om te kijken kunnen we elkaar vinden in een gezamenlijke strategie voor de toekomst.”
Tip 8: Denk vanuit de burger
Denk van buiten naar binnen. In managementjargon is dat een veelgehoorde kreet. Maar Van Rixtel en Niessen bedoelen hiermee dat zorg meer is dan alleen medische zorg. Van Rixtel: “Ik zie steeds dat we proberen vanuit het medisch model de digitalisering te maken. Daar raken we elkaar kwijt. We moeten het fundament van buiten naar binnen denken pakken vanuit burger en van daaruit het zorg systeem op bouwen.” Niessen: “Dat gaat ons verbinden.”
In een volgende uitzending van Morgens gaan Mark Janssen, CFO en bestuurslid van Radboudumc en Ron Roozendaal, directeur directie Informatiebeleid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport met elkaar in gesprek. Beide zijn lid van het Informatieberaad Zorg.
