”Digitalisering in de zorg doet er toe”

Nieuwsbericht | 29-08-2022 | 09:26

Digitalisering is leuk

Klunder vindt digitalisering leuk. “Ik vind het leuk dat we nadenken over hoe we de wereld in een aantal opzichten niet alleen doelmatiger kunnen maken, maar ook gewoon prettiger voor mensen. Ik hoef niet te snappen hoe een computer in elkaar zit, ik kijk ook nooit onder de motorkap van mijn auto. Het gaat erom dat je weet hoe je digitalisering kan inzetten voor de organisatie of de branche en daarvoor de juiste vragen kunt stellen. De vertaalslag maken van ingewikkelde, complexe zaken naar iets wat voor de gemiddelde Nederlander begrijpelijk is, dat vind ik leuk.”

Arbeidsmarkt en regie

Digitalisering is nodig volgens Klunder vanwege de tekorten op de arbeidsmarkt ‘die alleen maar erger gaan worden” en om het regie geven aan cliënten. Maar met gegevensuitwisseling in de gehandicaptenzorg valt nog een wereld te winnen, zegt Klunder. “Ik bedoel, we zijn wel bezig met bijvoorbeeld eOverdracht en de ontwikkeling van PGO's (Persoonlijke Gezondheidsomgevingen, red.), alleen dat gaat nog niet heel hard. We hebben ons de afgelopen jaren vooral geconcentreerd op het goed ingericht krijgen van onze eigen kernsystemen en ervoor te zorgen dat verschillende applicaties die we hebben met elkaar kunnen praten. Dus we zitten nog een beetje aan de binnenkant van de organisatie. We moeten langzamerhand nu naar de buitenkant.”

Klunder is sinds september 2021 lid van het Informatieberaad Zorg (IB) als gevolg van zijn VGN-bestuursfunctie. Zijn achtergrond als bedrijfseconoom en zorgbestuurder zal daarin van pas komen, denkt hij. “Ik voel me erg verantwoordelijk om mijn rol goed te spelen. Ik ben van oudsher wel van de planning en control. Als je effectief wil zijn, dan moet je de dingen die je afspreekt ook proberen planmatig te realiseren. Daar hebben we nog wel wat te winnen in de zorg. Er zit veel complexiteit in de zorg. Daar moet je doorheen kijken en nadenken over hoe gaat dit ons nu helpen om tot een betere gegevensuitwisseling te komen?”

Want dat is zijn droom: “drempelloze gegevensuitwisseling waarbij je als cliënt of patiënt altijd toegang hebt tot de integrale zorginformatie. Dat lijkt me een hele mooie basis. Dat je in feite gewoon op ieder moment weet welke instelling wat over jou heeft vastgelegd en je daar ook bij kunt komen. Ik denk dat je daarmee ook veel meer de regisseur wordt van je eigen data en ook de regisseur van je eigen gezondheid.”

Gecommitteerde mensen

Onlangs beleefde Klunder de eerste fysieke bijeenkomst van het Informatieberaad Zorg. Hij ontmoette daar een groep zeer betrokken en gecomitteerde mensen van diverse branche- en belangenverenigingen, zegt hij. Dat ontmoeten heeft een functie, vindt Klunder. “Het Informatieberaad Zorg is een podium om betere gegevensuitwisseling te realiseren, en het is ook wel een communicatiemedium: een ontmoetingsplek. Het is uiteindelijk mensenwerk wat we doen, hè? Dan helpt het om mekaar gewoon te zien.”

Cure

Wat hem tot nu toe opvalt in het Informatieberaadzorg is dat het best veel gaat over de cure, over ziekenhuizen en huisartsen. Dat is precies waar Mark Janssen, CFO van het Radboud Universitair Medisch Centrum (Radboudumc) en bestuurslid van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), Klunder een vraag over stelde, of er wel voldoende verbinding is. “Hoe je het ook wendt of keert, heel veel gaat over de curatieve sector. Het gaat heel weinig over langdurige zorg. Daar moeten we nog een beetje onze weg in zoeken.”

Klunder heeft wel een verklaring. “De relatie tussen huisartsen en ziekenhuizen is veel steviger en intenser dan de lijn tussen bijvoorbeeld ziekenhuizen en gehandicaptenzorg instellingen. Heel veel wat er aan zorg voor mensen met een beperking moet worden geleverd, doen we eigenlijk zelf. In de Coronatijd hebben wij heel veel mensen zelf verpleegd. De lijntjes met de ziekenhuizen zijn van oudsher dus relatief dun. Je kunt die verbinding best steviger maken door te kijken naar waar raak je elkaar functioneel.”

Gestandaardiseerd vastleggen gegevens

Waar de gehandicaptenzorg en de ziekenhuis-en huisartsenzorg elkaar raken bijvoorbeeld, is het gestandaardiseerd vastleggen van gegevens, geeft Klunder aan. “Zoals voor de medicatie die voorgeschreven moeten worden. Dat gaat om de relaties met de apotheken en met huisartsen. We hebben natuurlijk ook cliënten die soms naar het ziekenhuis moeten en medicatie krijgen. Dus hoe zorg je ervoor dat je dan de uitwisseling van gegevens op een goede manier georganiseerd hebt? En hoe ontsluit je die dan? Ik denk dat we onze eigen agenda en dat opzicht nog opnieuw moeten maken. En het vraagt ook gewoon wel bewustwording binnen onze eigen branche. De digitalisering binnen gehandicaptenzorg instellingen moet gewoon nog een boost krijgen.”

Visie VGN

Klunder werkt hard aan die boost. Digitalisering is een van de vier pijlers in de onlangs verschenen VGN-visie Gehandicaptenzorg 2030. Het Informatieberaad Zorg is een kapstok geweest voor het digitaliseringshoofdstuk in de visie, zegt de bestuurder. De visie gaat uit van een samenleving waarin iedereen een betekenisvol leven kan leiden, ongeacht de zwaarte van een beperking. “Die droom is dat mensen zo veel als maar enigszins mogelijk is, regie over hun eigen leven gaan voeren. Daar kan technologie ongelofelijk goed bij helpen.”

Klunder geeft een voorbeeld van een mobiel beperkte cliënt die alleen zijn stem kan gebruiken. “Als die Google Home commando’s kan geven om het koffiezetapparaat te laten lopen, de zonwering omhoog te doen, of de deur open te doen om familie binnen te laten, dan heeft die cliënt opeens controle over zaken waar die voorheen geen controle over had en een begeleider moest vragen. Dat lijken kleine dingen, maar voor een individu betekent dat opeens dat die veel meer kan.”

Dat scheelt ook werkdruk voor de begeleiding. “Inderdaad. Dat betekent dat je processen anders moet organiseren. Er zijn best veel voorbeelden in onze sector waar toepassingsmogelijkheden zijn om de regie van cliënten te verhogen, en tegelijkertijd medewerkers efficiënter kunnen inzetten.”  Slimme luiers, die aangeven wanneer verschoond moet worden, zijn een voorbeeld die Klunder aanhaalt. Verschoning kan dan op basis van behoefte in plaats van standaard om de paar uur. “Dat is a) voor de cliënt veel fijner en b) een tijdbesparing voor de medewerker in het proces.”

Verandering

Veranderingen in werkwijze betekenen ook dat medewerkers moeten veranderen. Dat komt wel goed, verwacht Klunder. “Toen Corona uitbrak, konden alle 17000 medewerkers van ’s Heeren Loo dezelfde dag in Teams werken. Simpelweg omdat het moest en omdat de technologie voldoende gebruikersvriendelijk was. Dat ging als een tierelier.”Dat was een eyeopener. “Je hebt de neiging om te verwachten dat mensen minder makkelijk kunnen omgaan met digitale veranderingen. Maar mensen kunnen in hun privé-setting al de meest fantastische trucjes met de telefoon uithalen. Waarom zouden ze dit dan op het werk niet kunnen? Als je dat simpel en overzichtelijk maakt en prettig in gebruik, dan is er een wereld te winnen.”

Bestuursagenda

Een andere booster voor de digitalisering in de zorg is de bestuursadviescommissie digitalisering die de VGN in april heeft geïnstalleerd. “Hiermee geven we formeel een plek aan digitalisering binnen de vereniging. Daarmee zeg je: digitalisering doet ertoe. Alleen al het feit dat straks twintig bestuurders zich actief bemoeien met het digitaliseringsvraagstuk, vind ik een goed teken.”

Het Informatieberaad Zorg is onderdeel van deze bestuurscommissie-agenda, zegt Klunder. “Met die commissie zijn er twintig mensen die mij iets kunnen meegeven waaraan we aandacht moeten besteden. Dat betekent ook dat we voor het IB in eigen gelederen moeten nadenken wat wij willen agenderen.”

Prioriteiten IB

Eenmalig vastleggen en hergebruik van gegevens zijn twee prioriteiten van het Informatieberaad Zorg die Klunder relevant vindt voor de VGN. “Binnen de ouderenzorg hebben ze het programma Kik V bedacht. Nou, je zou daar eigenlijk ook een Kik G van kunnen maken: Kik Gehandicaptenzorg. Ik kan me voorstellen dat we daarin stappen gaan zetten. We moeten ook kijken hoe we kunnen aansluiten bij al die ontwikkelingen rondom Mitz en dergelijke. En als het gaat om de positionering van de patiënt of de cliënt in dat proces hebben we natuurlijk ook wat te doen.”  

Regie

Klunder refereert nu naar de Persoonlijke Gezondheidsomgevingen (PGO) voor de gehandicaptenzorg. “Als wij een PGO gaan aanbieden, hoeveel procent van onze cliënten kan er dan zelfstandig gebruik van maken? En hoeveel moet er we van een verwant, vertegenwoordiger of een bewindvoerder gevraagd worden? Mensen met een beperking zijn iets minder toegerust zijn om dit soort dingen te doen. Aan de andere kant is het wel belangrijk dat we ze zoveel mogelijk in staat stellen om dat te doen. Dit soort vraagstukken draait enerzijds om aandacht voor de specifieke positie van de gehandicapte mens en anderzijds om zoveel mogelijk meedoen met het generieke.”

Volgende vraag

Het volgende lid van het Informatieberaad dat wordt geïnterviewd is Jacco Pesser van de KNMP. De vraag die Klunder aan Pesser wil stellen is: Wanneer ben jij tevreden over de uitkomsten van het Informatieberaad Zorg?

Wie zitten er in het Informatieberaad Zorg? Lees ook de interviews met:

• Marc Janssen, Chief Finance Officer van het Radboud Universiteit Nijmegen en bestuurslid van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). Samen kom je verder.
• Niels Honig, vicevoorzitter van de beroepsorganisatie van verpleegkundigen en verzorgenden (V&VN)  'Digitale transformatie draait om het hoe'
• Lex de Grunt, Altrecht-bestuurder en namens de Nederlandse GGZ lid van het Informatieberaad Zorg. Lex de Grunt blijft zich inzetten voor digitale transformatie in de zorg
• Marcelis Boereboom, voorzitter van het Informatieberaad Zorg en secretaris-generaal van het ministerie van VWS. “Elke patiënt zijn eigen dossier”

Auteur: Karin Oost